Opowiedziane

https://opowiedziane.ipn.gov.pl/ahm/swiadkowie/24229,Pocalujko-Teresa.html
2024-04-20, 01:00

Teresa Pocałujko

Ekonomista, działaczka opozycji w okresie PRL, wnuczka Adama i Cecylii Iwanowskich, którzy podczas okupacji ukrywali Żydówkę.

Teresa Pocałujko z d. Lipska urodziła się 20 września 1958 r. w Młynarach koło Elbląga. Była córką Apolinarego Lipskiego i Zofii z d. Iwanowskiej. Oboje rodzice pracowali w miejscowej mleczarni. Jej dziadek Adam podczas II wojny światowej pomagał Żydom w organizacji powstania w getcie w mieście Głębokie (obecnie Białoruś). Wraz z żoną Cecylią uratowali żydowską dziewczynkę Chajkę Tilles, którą przez cały okres wojny ukrywali w swoim gospodarstwie w Łamciach (ok. 30 km od Wilna). Pomagała im córka Zofia, matka Teresy Pocałujko. Dla bezpieczeństwa Chajki dziadek wymurował w swoim domy specjalny schowek między dwoma izbami z wejściem przez piec. Chajka przeżyła wojnę. Po jej zakończeniu wyszła za mąż i wyjechała do Stanów Zjednoczonych, zamieszkała w Nowym Jorku.

Teresa Pocałujko dorastała w niepełnej rodzinie, jej ojciec zmarł w 1969 r., gdy miała jedenaście lat. W Młynarach ukończyła szkołę podstawową. Kontynuowała naukę w Liceum Ekonomicznym w Lidzbarku Warmińskim. Od razu po ukończeniu szkoły została zatrudniona w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Pasłęku. Pracowała na wielu stanowiskach, ostatecznie została ekonomistą w tym zakładzie. W 1981 r. wyszła za mąż za Mariana Pocałujko. W tym samym czasie rozpoczęła tworzenie struktur solidarnościowych w swoim zakładzie pracy. Straciła pracę kiedy 13 grudnia 1981 r. w Polsce został wprowadzony stan wojenny. Zajęła się wówczas wychowaniem dopiero co narodzonego dziecka. Opiekowała się również chorą matką. Okresowo pracowała jako opiekunka przedszkolna.

W 1990 r., po ponad 50 latach z jej rodziną kontakt nawiązała Chajka, już jako Ida Haberman (po wojnie zmieniła imię i przyjęła nazwisko po mężu). Ida Haberman przyjeżdżała cztery razy do Polski i odwiedzała grób Adama i Cecylii Iwanowskich. W 1998 r. złożyła w Los Angeles potwierdzone notarialnie oświadczenie dające świadectwo, że Zofia Lipska ukrywała ją w latach 1942–1944 w Łamciach na Wileńszczyźnie.

Przejdź do relacji

Opcje strony