Opowiedziane

https://opowiedziane.ipn.gov.pl/ahm/swiadkowie/24466,Stawski-Jerzy.html
2024-04-18, 22:08

Jerzy Stawski

Kapitan rezerwy WP, harcerz, żołnierz Armii Krajowej w oddziale Stanisława Sojczyńskiego ps. Warszyc, żołnierz Konspiracyjnego Wojska Polskiego.

Jerzy Włodzimierz Stawski ps. Lubicz urodził się 1 stycznia 1927 r. w Łodzi. Był synem Stanisława i Stefanii z d. Berezka. Jego ojciec pracował na Dworcu Kaliskim, grał także na wiolonczeli, dając okazjonalnie koncerty. Miał siostrę oraz brata Janusza. Do czasu wybuchu II wojny światowej mieszkał w Łodzi. Edukację szkolną rozpoczął w Szkole Powszechnej nr 76. Należał do 20. Łódzkiej Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego.

Gdy we wrześniu 1939 r. wybuchła się II wojna światowa, zaangażował się w działania Pogotowia Wojennego Harcerzy, z którym był związany do 8 września. Następnie działał w Szarych Szeregach w łódzkiej chorągwi kryptonim „Kominy”. W ramach tej działalności odebrał przeszkolenie wojskowe. Zajmował się prowadzeniem działań wywiadowczych oraz kolportażem podziemnej prasy. Był również odpowiedzialny za ochronę ujęć wody.

W lutym 1943 r. został zaprzysiężony przez Wacława Wrońskiego ps. Babinicz na żołnierza Armii Krajowej. W lipcu 1944 r. został wysłany do Podobwodu Rzejowice AK w Obwodzie Radomsko. Wraz z bratem Januszem Stawskim ps. Poręba brał udział w akcjach dywersyjno-sabotażowych pod dowództwem Stanisława Sojczyńskiego ps. Warszyc. 25 maja 1943 r. uczestniczył w likwidacji szefa Gestapo w Radomsku, Willego Bergera oraz jego zastępcy Johanna Wagnera. Znalazł się w grupie zakładników aresztowanych po tej akcji. Osadzono ich w radomskim ratuszu. Niemcy zwolnili więźniów w obawie przez odwetem AK na rodzinach gestapowców.

W nocy z 7 na 8 sierpnia 1943 r. w plutonie ubezpieczeniowym por. Jan Kalety „Postracha” wziął udział w ataku na niemieckie więzienie w Radomsku. W wyniku tej akcji wolność odzyskało ponad 50 osób – 40 Polaków i 11 Żydów. Rejon III Rzejowice był jednym z najlepiej zorganizowanych regionów konspiracyjnych w kraju.

W sierpniu 1944 r. został przydzielony do I batalionu 27. pułku piechoty AK jako zastępca dowódcy drużyny. Brał udział w akcji „Burza”. Następnie dołączył do dowodzonego przez „Warszyca” oddziału „Manewr”. Po wejściu Armii Czerwonej do Polski walczył w oddziale Stanisława Sojczyńskiego. Toczył walki z Niemcami na terenie Inspektoratu Częstochowa. W październiku 1944 r. uczestniczył w ważnej akcji bojowej pod dowództwem Janusza Betlińskiego „Śmiałego” oraz zajmował się niszczeniem łączności okupanta. 10 października 1944 r. został awansowany na stopień kaprala przez ppłk. Franciszka Polkowskiego „Korsaka”. W styczniu 1945 r. wraz z grupą żołnierzy z obwodu AK Częstochowa ochraniał spadochroniarzy z angielskiej misji wojskowej FRESTON. Do 17 stycznia 1945 r. przebywał w lesie w oddziale pod dowództwem por. Karola Kutnickiego „Kruka”.

Po zakończeniu II wojny światowej mieszkał w Łodzi. Tam ukończył szkołę handlową, a następnie rozpoczął studia ekonomiczne na Uniwersytecie Łódzkim. W tym czasie był stale poszukiwany przez Urząd Bezpieczeństwa. Obawiając się aresztowania, przerwał naukę i ukrył się poza miastem. Na emeryturze zajął się malarstwem.

Został odznaczony Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem Wojska, Krzyżem Kompanii Wrześniowej, Medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”, Krzyżem Walki o Niepodległość „Antyk”, Krzyżem Konspiracyjnego Wojska Polskiego, Złotym Medalem Warszyca, Honorową Złotą Odznaką Korpusu AK „Jodła”. 

Przejdź do relacji

Opcje strony