Joanna Duda-Gwiazda
Inżynier budowy okrętów, działaczka opozycji w okresie PRL, zaangażowana w tworzenie Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża oraz NSZZ „Solidarność”.
Joanna Duda-Gwiazda urodziła się 11 października 1939 r. w Krzemieńcu na Wołyniu (obecnie Ukraina). To polskie miasto kresowe w wyniku II wojny światowej zostało utracone na rzecz Związku Sowieckiego.
Joanna Duda w 1961 r. wyszła za Andrzeja Gwiazdę. W 1963 r. ukończyła Wydział Budowy Okrętów na Politechnice Gdańskiej. Podczas studiów (w 1962 r.) wstąpiła do PZPR i pozostawała w partii do 1968 r. Po studiach, w latach 1963–1965 pracowała jako główny technolog w Stoczni Jachtowej w Gdańsku, a następnie do 1971 r. w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych. W kolejnych latach aż do 1999 r. była zatrudniona w Centrum Techniki Okrętowej. W 1967 r. wstąpiła do Klubu Wysokogórskiego „Trójmiasto”.
Już w 1968 r. kontestowała przeciwko władzy komunistycznej. W działalność opozycyjną zaangażowała się w latach siedemdziesiątych. W 1976 r. wspólnie z mężem napisała list do Sejmu PRL, wyrażając swoje poparcie dla KOR – organizacji mającej na celu pomoc osobom represjonowanym w wyniku strajku Czerwca 1976. Za to obydwoje otrzymali zakaz wyjazdu z kraju, a Służba Bezpieczeństwa zaczęła śledzić ich poczynania.
W 1978 r. Joanna Duda-Gwiazda rozpoczęła działalność w Wolnych Związkach Zawodowych Wybrzeża. Objęła także funkcję redaktorki niezależnego pisma „Robotnik Wybrzeża”. Za aktywność opozycyjną w lipcu 1979 r. została zwolniona z pracy, jednak w marcu 1980 r. została do niej przywrócona przez Sąd Pracy. W sierpniu tego samego roku wraz z mężem przyłączyła się do strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina i weszła do jego ścisłego kierownictwa. Została członkiem Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, współtworzyła 21 postulatów strajkowych.
Od września 1980 r. należy do Solidarności w Centrum Techniki Okrętowej. Była członkiem Prezydium MKZ Gdańsk i jego rzecznikiem prasowym oraz redaktorem niezależnego „Tygodnika Solidarność”.
W lipcu 1981 r. została delegatem na I Walny Zjazd Delegatów Regionu Gdańskiego i na cztery miesiące powołano ją na członka Zarządu Regionu. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowano ją w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku, a następnie przenoszono do Gdańska, Fordonu, Gołdapi i Darłówka. Wyszła na wolność w lipcu 1982 r. i ponownie została zatrudniona w Centrum Techniki Okrętowej. W reakcji na aresztowanie w 1984 r. jej męża Andrzeja Gwiazdy rozpoczęła publiczną głodówkę, chcąc zwrócić uwagę społeczną na bezprawne działania władzy. Do 1986 r. podejmowała się redagowania pism podziemnych. W 2000 r. przeszła na emeryturę. Zajęła się pisarstwem, opublikowała kilka książek.
Została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2006), a także Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).