Aktualnie znajdujesz się na:

Wyszukiwarka

Wspomnienia

Świadek historii
Sygnatura

N0128

W relacji między innymi

Prawdopodobnie jedyny Polak urodzony w celi śmierci. Syn Alicji Wnorowskiej, pracownicy Brygad Wywiadowczych AK i WiN. Prezes Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego Oddział w Rzeszowie.

22 kwietnia 1947 roku, cela śmierci na Zamku w Rzeszowie. Alicja Wnorowska, działaczka WiN-u, od niemal miesiąca oczekuje na wykonanie wyroku. W tym momencie jednak nie to jest dla niej najistotniejsze. Dokładnie bowiem tego dnia na świat przychodzi jej syn Stanisław – owoc związku z porucznikiem UB, Józefem Zapałowskim, który pomagał jej w pracy agenturalnej na rzecz podziemia niepodległościowego. Teraz jednak kobieta jest zdana tylko na siebie, ponieważ przebywa w celi samotnie. Rodzi w wielkim bólu, w fatalnych warunkach sanitarnych i bytowych. Grozę sytuacji potęguje niepewny los – zarówno jej, jak i dziecka. Wkrótce do celi przychodzi prokurator z informacją o „ułaskawieniu” dokonanym przez Bolesława Bieruta – karę śmierci zamieniono jej na dożywocie z pozbawieniem praw publicznych i obywatelskich na zawsze. Okazuje się, że okoliczności tego zdarzenia były nie tylko nietypowe, ale też ukazujące jak mało znaczące było dla ówczesnej władzy ludzkie życie. Otóż pilnujący Alicji funkcjonariusze bezpieki ustalili między sobą, że jeśli na świat przyjdzie dziewczynka – wyrok zostanie wykonany, zaś w przypadku chłopca – los kobiety będzie do ustalenia. Wkrótce wraz z dzieckiem zostają przeniesieni do wieloosobowej celi, gdzie w wychowaniu chłopca, w tym w załatwianiu najpotrzebniejszych produktów, pomagają jej inne więźniarki.

Data urodzenia
22.04.1947 r.
Data nagrania
30.05.2022 r.
Miejsce nagrania
Centrala IPN, Warszawa, Polska
Realizacja
Biuro Edukacji Narodowej
Język
Polski

Biogram świadka

Opcje strony

do góry